نوشته شده توسط: مظاهر کریمی راد
جلوگیری از چاقی و انجام ورزش روزانه بهترین راه پیشگیری از دیابت گروه علم ـ دیابت شایعترین بیماری متابولیکی جهان است که طبق برآورد فدراسیون بین المللی، ۱۹۵میلیون دیابتی در سراسر جهان زندگی میکنند که تخمین زده میشود در سال ۲۰۲۵این رقم به ۳۳۳میلیون نفر برسد. به گفته متخصصان، دیابت چهارمین علت مرگ ومیر در کشورهای توسعه یافته بوده که هر سال دو میلیون و ۳۰۰هزار نفر در دنیا براثر این بیماری جان خود را از دست میدهند. کارشناسان بهداشت با بیان اینکه در دنیا در هر ۳۰ثانیه یک پا براثر دیابت قطع میشود، میافزایند: این درحالیست که با سرمایهگذاری اندک میتوان از ۸۵درصد قطع عضو و سایر عوارض جبران ناپذیر این بیماری پیشگیری کرد. میزان شیوع این بیماری در استان قزوین بالاتر از حد متوسط کشوری است و براساس مطالعات معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی قزوین، ۱۶درصد جمعیت بالای ۳۰سال شهر قزوین مبتلا به دیابت بوده که بالاتر از حد متوسط کشور (دو تا چهار درصد) است. این در حالیست که طبق آمارهای بهداشتی ۵۰درصد افراد مبتلا به دیابت نوع دو (بزرگسالی) از دیابت خود بیخبرند. به گفته متخصصان، چاقی مهمترین عامل ابتلا به دیابت است و اکنو شاهد افزایش وزن در میان کودکان به علت تغدیه نامناسب هستیم که در نتیجه در آینده نزدیک شاهد افزایش موارد دیابت نوع دو در دوران کودکی خواهیم بود. متخصصان بهداشتی دیابت را عامل بروز اکثر بیماریها نظیر افسردگی، کلسترول خون، ناراحتیهای عصبی، نارسایی کلیه، فشارخون، آسیب رسیدن به چشم، کوری، قطع عضو و بیماریهای قلبی و عروقی ذکر کردند. به عقیده این متخصصان تا سال ۹۰ ،۲۰۲۰درصد جمعیت جهان درشهرها متمرکز خواهند شد که محیط شهری خود مانعی برای فعالیت بدنی بوده وعادت بهاستفاده از غذاهای آماده، مصرف بیشتر چربی، شکر(شیرینی) و نمک را درپی داشته و منجر به چاقی و در نهایت دیابت میشود. مرض قند یا بیماری دیابت، بیماری مزمن و شایعی است که با افزایش مزمن قند خون مشخص میشود. آگاهی از ابتلا به این بیماری ممکن است باعث افسردگی و اضطراب شود ولی واقعیت این است که مبتلایان به بیماری دیابت میتوانند زندگی طولانی داشته باشند. دیابت انواع گوناگونی دارد، اما از همه شایعتر دیابت نوع اول و نوع دوم است، دیابت نوع اول بیشتر در جوانان بروز میکند و براثر کمبود یا نبود انسولین ایجاد میشود. مبتلایان به این نوع دیابت برای کنترل بیماری خود در کنار رژیم غذایی و ورزش ، روزانه یک یا چند نوبت باید انسولین تزریق کنند. دیابت نوع دوم شایعترین نوع دیابت است که با ورزش، رژیم غذایی صحیح،کم کردن وزن واستفاده از قرصهای خوراکی پایین آورنده قند خون کنترل میشود. نوع سوم دیابت دربعضی موارد حاملگی اتفاق میافتد و معمولا پس از حاملگی برطرف میشود. به گفته کارشناسان بهداشت، حدود سه تا پنج درصد زنان در دوران بارداری به دیابت مبتلا میشوند در همین راستا همه زنانی که قصد بارداری دارند،باید قبل از بارداری و در اولین معاینه بعد از بارداری آزمایش قند خون بدهند. زنان چاق و زنانی که قبلا نوزادن با وزن بالاتر از حد طبیعی آوردهاند، زنانی که سابقه خانوادگی دیابت داشته، زنانی که در بارداریهای گذشته به دیابت بارداری یا عدم تحمل کلوگز دچار شدهاند و زنانی که در بارداریهای گذشتهی خود فرزندانی با نقص مادرزادی به دنیا آوردهاند، مستعد ابتلا به دیابت در دوران بارداری میباشند. تمامی زنانی که فاکتورهای خطر ابتلا به دیابت حاملگی را دارند، باید در مدت بارداری تست تحمل کلوگز بدهند. به گفته متخصصان اکثر زنان باردار چاق، نوزادان چاق به دنیا میآورند و یکی از مشکلات زایمانها نیز همین بوده و عوارض ناشی از تغذیه زیاد در بعضی موارد سبب افزایش فشارخون، اختلالات عملکرد کلیه و مشکلات عروقی میشود. طبق آمارهای سازمان بهداشت جهانی ۹۰درصد موارد دیابت در جهان دیابت نوع دو بوده که باتغییر شیوه زندگی و یک رژیم غذایی مناسب میتوان از بروز آن پیشگیری کرد. کارشناسان بهداشت، تشنگی بیش از حد، گرسنگی دایمی، تکرار ادرار، کاهش وزن ناگهانی، خستگی مفرط و تاری دید را از علایم این بیماری ذکر میکنند. همیشه این پرسش مطرح است که آیا بیماری دیابت درمان پذیر است یا خیر؟ به گفته کارشناسان بهداشت، با درمان مناسب و صحیح میتوان مقادیر قند خون را تا حد طبیعی پایین آورد،البته این مقدار طبیعی به معنی بهبود مطلق بیمارنیست، بلکه نمایانگر کارایی روش درمان و خودمراقبتی بهینه میباشد و باعث کاهش عوارض خطرناک بیماری قند میشود. افراد چاق و کم تحرک،افرادی که سابقه دیابت در یکی از اعضای خانواده را دارند مثل پدر، مادر، خواهر یا برادر، با تغذیه نادرست ،استفاده بیش از حد غذاهای شیرین و چرب و زنان حامله بیشتر در معرض ابتلا به دیابت هستند. طبق آمارهای بهداشتی، کاهش ۱۰کیلوگرم وزن برابر کاهش ۳۰درصد مرگ ومیر ناشی از دیابت و کاهش ۴۰درصد از مرگ ومیر ناشی از سرطان، با کاهش وزن و جلوگیری از چاقی امکان پذیر است. متخصصان بهداشتی عوامل محیطی، شهرنشینی، چاقی، کمتحرکی، تغییر درعادت غذایی و کاهش فعالیتهای بدنی را به عنوان عوامل موثر در ابتلای افراد به این بیماری یاد کردند. به گفته متخصصان، دیابت به بیماری غیرقابل علاج و غیرقابل کنترل معروف بوده که بهترین راه حل برای این بیماری پیشگیری از آن است و به منظور پیشگیری از ابتلا به دیابت ضمن رعایت برنامههای غذایی و جلوگیری از چاقی مفرط، روزانه حداقل نیم ساعت باید ورزش کرد. برای پیشگیری از ابتلا به دیابت باید از مصرف زیاد غذاهایی نظیر سوسیس، کالباس، هر نوع ماده غذایی کنسرو شده، چیپس و پفک، مواد غذایی چرب با کلسترول بالا نظیرانواع غذاهای سرخ شده، گوشت قرمز پرچرب، کله وپاچه، پوست مرغ، مایونز و لبنیات پرچرب و انواع شیرینیها خودداری کرد. در اکثر کشورهای توسعه یافته هماکنون دیابت علت بیشتر موارد نارسایی کلیه و وابستگی به دیالیز یا پیوند کلیه است و دیابت میتواند عامل صدمه زدن به رشتههای اعصاب شده که بیحسی پاها از شایعترین علایم آسیب دیدگی این رشتهها میباشد که در بیشتر مواقع بدون درد بوده و در نتیجه نبود علایم احتمال زخم و یا قطع عضو وجود دارد. به عقیده متخصصان،رژیم غذایی اصل و پایه کنترل بیماری دیابت است وغالبا شکست در درمان این بیماری ناشی از پیروی بیمار از رژیم نادرست است. ۱۴نوامبر ( ۲۳آبان) روز جهانی دیابت نام گرفته و هر سال بیش از ۳۵۰ میلیون نفر در سراسر جهان اعم از کودک و بزرگسال، دیابتی و غیردیابتی، متخصصان و مراقبان بهداشتی، مسوولان و رسانههای گروهی در این روز گردهم میآیند.